Kazlıçeşme Sanat Galerisi

Kazlıçeşme Sanat Merkezi ve Zeytinburnu İlçesi Belediye Başkanlık binası olarak kullanılmakta olan yapı 1893 yılında II. Abdülhamid tarafından askerî hastane olarak yaptırılmıştır.

İki katlı yapı hastane fonksiyonu dışında çeşitli amaçlar için de kullanılmıştır. Fonksiyon değişikliklerine rağmen taşıyıcı duvarları, dikdörtgen ve simetrik plan şeması değişmeden günümüze kadar gelmiştir.

Binanın yapım sistemi yığma-kâgir olup zemin kat taşıyıcı duvarları su basman seviyesine kadar doğal taştır. Yukarı kısımlarda ise duvarlar almaşık olarak iki sıra tuğla, üç sıra kaba yonu taştan örülmüştür. Birinci kat duvarları ise tümüyle tuğladandır.

Plan şeması her iki katta da aynıdır: Binanın dört köşesinde yer alan ana mekânlar doğrudan koridora, bu mekânların yanlarında yer alan ikişerli odalar ise ara koridorlara açılmaktadır. Bu ara koridorlar da ana koridorlarla bağlantılıdır.

Zaman içinde yapılan onarımlar konstrüksiyon anlamında geriye dönülmeyecek hasarlar bıraktığından restorasyon önerisinde restitüsyondan farklı olarak çözüm getirmek gereği doğmuştur.

Mevcut fonksiyonuna ek olarak binanın bünyesinde kültür-sanat faaliyetlerini de sürdürebilmek amacıyla yapı topluluğunun özgün mimari karakterini değiştirmeden ve plan şemasına uygun olarak yeniden kullanıma sunulması için öneri restorasyon projesi hazırlanmıştır.

Restorasyon projesinde binanın mevcut özgün yapı malzemesi ve yapı elemanlarının korunması, bozulmuş olanların yeniden yapılması hedeflenmiştir.

Özellikle bozulmuş ahşap tavan kaplamaları ve tavan süslemeleri yapıldığı döneme ve yapı mimari karakterine uygun olarak yeniden önerilmiştir.

Binanın döşeme kotunun yükselen yol kotu nedeniyle aşağıda kalmasından dolayı, binaya giriş basamakları ve rampası yeniden düzenlenerek engelli girişi sağlanmıştır.

Kamuya açık olan binada mevcut merdiven çekirdeğine ıslak hacimler de yerleştirilmiş olup zemin kattan birinci kata çıkan merdivenlerden birinin eski dönemlerde kaldırılmış olmasından dolayı yeniden imalatı proje kapsamında düşünülmemiştir. Mevcut olmayan merdiven alanına da engelli asansörü ve tuvaleti, tuvaletler, servis mutfağı gibi ek unsurlar özgün şema içinde kalacak şekilde düzenlenmiştir. Üst kat ise Başkanlık makamı, Meclis salonu ve ofis alanlarından oluşmaktadır.

Meclis salonu olarak onarılan bölümde tavan planlarının özgün tasarımı uygulanmıştır. Bazı duvarlar kısmen kaldırılarak gerekli mekân ihtiyacı karşılanmıştır. Çalışma mekânları cam bölmelerle açık ofis şeklinde düzenlenmiştir. Başkanlık makamının bozulmuş olan tavan süslemeleri dönemine ve yapı mimari karakterine uygun olarak yeniden önerilmiştir.

Çatı katı, sergi alanı ve depolar şeklinde düzenlenmiştir. Çatı katında teraslar korunmuş ve saçak silmesinin üzerine öncesinde var olduğu gibi parapet yapılarak çatıda gizli dere oluşturulması ve alaturka kiremit ile kaplanması önerilmiştir. Yapıya verilen yeni fonksiyonlardan dolayı gereken iklimlendirme ekipmanları da çatı arasına yerleştirilmiştir.

Restorasyon önerisi Zeytinburnu Belediyesi onayından geçerek “Yapının restorasyonuna yönelik olarak taşıyıcı sistem açısından performans düzeyinin/deprem güvenliğinin belirlenmesi ve alınması gereken önlemler” hakkındaki teknik rapor ile İstanbul IV Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na iletilmiştir. 09.07.2015 tarih ve 3685 sayılı İstanbul IV Numaralı KVKBK  kararı ile 756 ada 2  parselde yer alan Zeytinburnu Belediye Başkanlığı binasının koruma grubu 1 (bir) olarak belirlenmiş, restorasyon projesinin uygun olduğu uygulama sırasında yeni bulgulara ulaşılması durumunda  projelerin revize edilerek Kurula sunulması  ve güçlendirilmesi hususunda hazırlanan rapordan bilgi alındığı belirtilmiştir.

Zeytinburnu Başkanlık Binası’nın restorasyon uygulaması Zeytinburnu Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 02.03.2016 tarihinde ihale edilmiştir. 540 günde tamamlanması planlanan çalışma, farklı disiplinleri bir araya getirmiştir. Belli periyotlarda disiplinler arası toplantılar tertip edilmiş, çalışmalar birlikte alınan kararlar doğrultusunda yürütülmüştür.

Uygulama sürecinde temel yaklaşım, öncelikle yapının özgün dokusunu bozan aykırı elemanları ayıklamak, gerekli hallerde binanın varlığını sürdürebilmesi için müdahalede bulunmak ve bu müdahalelerin yapıldığı dönemi yansıtırken özgün mimarisiyle uyum içinde olmasına özen göstermek yönünde olmuştur.

Uygulamalar; araştırmalar sonucu belgeleme, kazı ve analiz çalışmalar sonrasında alınan kararlar doğrultusunda sürdürülmüştür. Uygulama sırasında parseldeki faaliyetler devam ettiğinden üst düzeyde güvenlik tedbirleriyle bina koruma altına alınmış, kontrollü giriş çıkışlar sağlanmıştır.