Maslak UNIQ’te gerçekleştirilen Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri sergisi, 12. yüzyılda yaşamış büyük mucit el-Cezerî’nin eserlerine çağdaş bir sergi diliyle yeniden hayat vermeyi amaçlamıştır. Serginin tasarımında, Cezeri’nin makinelerinin teknik zekâsı ile bu zekâyı çevreleyen estetik, bilimsel ve felsefi dünya bir bütün olarak ele alınmıştır.
Proje, yalnızca nesneleri sergileyen bir düzen değil, izleyiciyi deneyimsel bir yolculuğa davet eden bir mekânsal kurgu üzerine kuruludur. Ziyaretçiler, Cezeri’nin su saatlerinden otomatlarına, astronomi aletlerinden mekanik düzeneklerine uzanan bir evrenin içine girerler. Işık, ses, hareket ve dijital projeksiyonlar bu dünyayı yeniden kuran araçlar olarak tasarlanmıştır.
Mekânsal atmosfer, Cezeri’nin bilim ile sanatın ayrılmazlığı fikrinden yola çıkarak şekillenmiştir. Karanlık fonlar üzerinde parlayan objeler, taş dokulu yüzeyler, el yazmalarından alınan çizimlerin ışıklı panolarda yeniden yorumlanması, ziyaretçiye hem mistik hem de teknolojik bir deneyim sunar. Her bölüm, Cezeri’nin bir icadına veya prensibine adanmış mekânsal sahneler olarak tasarlanmıştır, böylece sergi bir makine mantığıyla işler, her parça bir diğerini harekete geçirir.
Sergi kurgusu, Cezeri’nin makinelerindeki ritmik düzeni mekânda hissettirmeyi amaçlar. Mekânın bir bölümünde gök kubbe projeksiyonlarıyla astronomik gözlem, diğer bölümde otomatonların ritmik hareketi, başka bir bölümde ise su ve zaman kavramları öne çıkar. Bu kurgu, ziyaretçiyi zamanın ve bilginin akışı içinde hareket eden bir sistemin parçası haline getirir.
Tüm makinelerin replikaları, yerleşimleri, ışık senaryosu, zemin – döşeme ilişkileri ve sergi boyunca hissedilen atmosfer, tek bir bütüncül anlatı olarak düşünülmüştür. Bu yönüyle proje yalnızca bir sergi değil, Cezeri’nin çağlar ötesine uzanan mühendislik mirasına duyulan saygının mekâna dönüşmüş bir yorumudur.
